In Frankrijk doen ze veel dingen zoals wij dat doen maar in sommige zaken zijn ze toch echt anders. Zo hebben (hadden?) wij The Voice en in natuurlijk Frankrijk ook. Maar naast het kiezen van het zangtalent van het jaar, kiezen de Fransen elk jaar ook het mooiste dorp van het land in het programma Le Village préféré des Français. Bekende plaatjes als Kayserberg, Eguisheim en Saint-Cirq-Lapopie werden gekozen in het verleden.
– Top van de berg
– Marktplein
– Wandeling langs de wallen
In 2018 bleek Cassel de mooiste van Frankrijk en ik had er nog nooit van gehoord. Wat bleek, het dorp ligt bijna op de grens van België tussen Lille en Duinkerken. Dat is zelfs vanuit de Zaanstreek, waar ik woon, in een dag te doen. Vroeg uit de veren en rond elf uur stapten wij uit de auto achter het hoogste punt van de Cassel.
Cassel heet trouwens ook gewoon Kassel. Het is wel Frankrijk, maar het ligt in het Nederlandstalige deel van Frankrijk. Spreken ze in Frankrijk dan Nederlands? Jazeker en niet alleen op de campings in het zuiden. Er is een hele smalle strook in het noordwesten dat Nederlands, of beter Frans-Vlaams, spreekt. Het is een strook van ongeveer dertig kilometer dat grofweg van Lille naar het westen tot aan Duinkerken loopt.
Het uitzicht vanaf de berg in Cassel is indrukwekkend.
De meeste mensen hier spreken gewoon Frans maar een klein gedeelte van de bevolking spreekt onderling nog Nederlands. Soort van tenminste want je kan hier niet als ABN sprekende Nederlander verstaanbaar maken en begrijpen doe je het ook niet. Maar een West-Vlaming kan zich hier wel verstaanbaar maken heb ik mij laten vertellen.
Het Nederlands is hier lang verdrukt maar sinds enige tijd is hier verandering in gekomen. Zo zijn er weer basisscholen die Nederlands geven en op een enkele middelbare school kan je eindexamen doen in het vak Nederlands.
Het Nederlands is in Frankrijk trouwens populairder dan je zou verwachten. Zo kan je op vijftig universiteiten onze taal studeren en dat doen aardig wat studenten ook. Meestal als bijvak, maar toch zijn er meer Fransen die Nederlands studeren in Frankrijk dan Nederlanders Frans op onze universiteiten.
Ook historische gezien hoort Cassel bij de Nederlanden. De streek werd nog in de zeventiende eeuw de ‘Franse Nederlanden’ genoemd en het behoorde ook een tijdje bij De Republiek. Niet heel erg lang trouwens want Lodewijk XIV versloeg in 1677 bij Cassel het Staatse leger waarna het gedaan was met de zuidelijke expansie van De Nederlanden. Amsterdam zag er niets in en daar zaten toch de mannen die de oorlog betaalden.
Cassel is dus nu Frankrijk maar niet gewoon Frankrijk. Aan veel dingen merk je dat Vlaanderen dichtbij is en daarmee ook een beetje de Nederlandse cultuur. Dat zie je aan de plaats- en straatnamen die bekend klinken. Ook verschillende etablissementen in Cassel hebben Nederlandse namen. Wat dacht je van het restaurant “‘t Kasteelhof” of het café “Bij het Kleintje”.
Ook de eetcultuur heeft duidelijk Vlaamse invloeden. Hoewel bier steeds populairder wordt in heel Frankrijk drinken ze dat hier al wat langer en brouwen kunnen ze ook. In dit deel van Frankrijk hebben ze, tot grote vreugde van de schrijver en zijn kinderen, ook frietkotten. Je kan er dus gewoon lekker een frietje, of patatje op zijn Hollands, op straat eten in Frankrijk, in een puntzak.
Wij bezochten Cassel in de voorjaarsvakantie en het was buitengewoon lekker weer. Vanaf Amsterdam was het een dikke drie uur rijden al deden wij daar wat langer over omdat we een Auchan tegenkwamen. We reden via Lille en de snelweg loopt daar door een redelijk vlak landschap. In het noorden liggen heuvels en op de eerste top ligt Cassel. Je ziet het mooi liggen als je komt aanrijden.
Het beeld van Foch is vooral groot en indrukwekkend. Veel meer doet het beeld niet. Opvallend is dat hij naar België kijkt alsof daar de vijand vandaan komt. Daarin had hij gelijk want in 1940 kwamen de Duitsers weer via België.
Op de top van de heuvel, te bereiken via een kasseienweg, is een leuk parkje. Wij parkeerden op een soort marktplein de auto vlak achter de top van de heuvel en liepen daarna omhoog. Het eerste wat opvalt is een enorm beeld van Maarschalk Foch, de Franse held uit de Eerste Wereldoorlog. Deze beste man voerde aan het einde van de oorlog het bevel over de Geallieerden en sloot uiteindelijk zelf de wapenstilstand met de Duitsers in november 1918 in Compiègne.
In 1914 en 1915 had deze held in Cassel tijdelijk zijn hoofdkwartier waar hij de Eerste Slag om Ieper en de Slag om IJzer leidde. Daarom staat er nu een beeld van hem. Het is een indrukwekkend beeld waarvan je aan alles ziet dat het is gemaakt om indrukwekkend te zijn en waar het ook prima in slaagt. Het is een beproefd concept dat terug gaat tot aan de Romeinse Keizer Marcus Aurelius die een beeld liet maken waar hij indrukwekkend op een paard zat.
Het ruiterstandbeeld is niet het enige wat er op de top de heuvel te vinden is. Omdat Mont-Cassel (of Kasselberg) het hoogste punt is van de streek heeft het strategische waarden. Dat werd ook gezien door de Kelten. Zij gaven de voorkeur om hun steden en dorpen op een berg te bouwen zoals Bibracte.
In de eerste eeuw voor Christus woonden op deze heuvel dan ook Belgen, volgens Caesar de moedigste aller Galliërs. Moedig of niet ook zij werden onderworpen door de Romeinen die hier op hun beurt een Castellum bouwden. Hiervan is nu niets meer te zien.
Wel zijn er overblijfselen van een middeleeuws kasteel te bewonderen, al is dit niet heel veel. In de tiende eeuw werd Cassel door de Noormannen bezocht, werkelijk iedereen is hier wel zo’n beetje geweest, en die sloegen zoals gebruikelijk de boel kort en klein.
Een eeuw later versloeg de Vlaamse graaf hier de Franse koning en op dit te vieren liet de graaf een kerk bouwen op het Terrasse du Château zoals het hoogste punt heet. Deze graaf, Robercht genaamd, werd hier ook begraven wat aangeeft dat Cassel een belangrijke plaats was.
De plek waar ooit een kerk stond. Op voorgrond de toegang tot de crypte, op de achtergrond een monument voor de drie veldslagen die hier werden uitgevochten.
De kerk heeft het echter niet overleefd. Aan het einde van de achttiende eeuw werd het gesloopt tijdens de Franse Revolutie maar de plek waar het de kerk heeft gestaan is nog altijd te herkennen aan een perkje met in het midden een monument voor de drie veldslagen die hier plaats vonden. Er is een trap die naar de voormalige crypte leidt maar die is gesloten. Je kan wel door de glazen deur naar beneden turen maar het ziet er beneden redelijk rommelig uit.
Het kasteel werd trouwens al eerder afgebroken. In de veertiende eeuw werd hier namelijk opnieuw een slag tussen Vlaanderen en de Franse Koning geleverd en dit keer wonnen de Fransen. Cassel werd door de Franse troepen geplunderd waarbij het kasteel met de grond gelijk werd gemaakt op de kerk na. Hoewel de Franse koning zijn greep op de Vlaanderen hiermee versterkte zou de streek pas aan het einde van de zeventiende eeuw bij Frankrijk gaan behoren na de slag tussen Lodewijk XIV en De Republiek.
En daarmee is de geschiedenis van de heuvel nog niet helemaal verteld. In de laatste dagen van mei 1940 werd hier hard gevochten door de Britten om hun ingesloten leger bij Duinkerken tijd te geven om naar Engeland te ontsnappen. Daarbij verloren meer dan honderd Engelsen hier het leven en werd het stadhuis compleet verwoest.
Recenter is het verhaal van Radio Uylenspiegel. Dit radiostation is tweetalig en wil de Vlaamse cultuur promoten in België en Frankrijk. In 1978 zond het als piratenzender voor het eerst uit met twee accu’s en een antenne. Om het bereik zo groot mogelijk te houden werd de Kasselberg gekozen om de installatie op te stellen.
Dat mocht niet en België heeft met best zijn best gedaan om de zender uit de lucht te halen. Dat lukte niet en in de jaren tachtig kreeg Radio Uylenspiegel een zendmachtiging. De zendmast staat nog op de berg en is ook gewoon gebruikt. De radiozender is te ontvangen op 91.8 FM, leuk om op te zetten in de auto als je naar Cassel rijdt.
Op de top van de berg zijn nog twee zaken te zien waarvan één echt de moeite waard is. Ten eerst staat er een molen maar daar worden we als Nederlanders niet echt warm of koud van. Zeker niet als je vlakbij de Zaanse Schans woont krijg je een soort molenblindheid.
Het uitzicht daarentegen is werkelijk fenomenaal. Wij waren er bij helder weer en dan kan je tientallen kilometers ver kijken, tot aan de zee aan toe. Er zijn verschillende terrassen met uitkijkpunten. Kies als het even kan dus een heldere dag uit om Cassel te bezoeken want anders mis je dit uitzicht.
Er zijn grofweg twee routes om naar beneden in het dorp te komen. De één loopt door een soort van park met een trap naar beneden. Hier is een tuinontwerper helemaal losgegaan en de trap is opgesierd met allerlei natuurlijke vormen maar dan van beton. De andere route loopt door straatjes waar je één van de poorten tegenkomt.
Op de markt staan fraaie huizen.
Uiteindelijk maakt het niet uit want je eindigt als het goed is toch altijd op de Grand’ Place. Dit is de plek waar de hoofdstraat breder is en een soort plein ontstaat. Daarmee wil ik niets onaardigs zeggen, integendeel het is een mooie ruimte en het is er gezellig met cafés, restaurants, terrassen en winkeltjes.
De gevels zijn rijk versierd is dan ook aan te raden om hier even te blijven kijken. Bij mooi weer doe je dat natuurlijk het best van het terras en wel aan de kant van de berg. Ten eerste schijnt daar de zon maar bovendien heb je het beste zicht op de gevels aan de overkant. De gebouwen aan de bergkant zijn veel minder mooi omdat die tijdens de eerder genoemde gevechten aan het begin van de Tweede Wereldoorlog allemaal kapot zijn geschoten.
Aan de andere kant zijn trouwens ook aantrekkelijke etablissementen maar die hebben bijna allemaal hun terras aan de achterkant waar je weer prachtig uitzicht hebt op de omgeving. Dat zijn moeilijke keuzes bij het bezoeken van zo’n dorp.
Hoewel het weer prachtig was vonden wij het nog net iets te koud voor een terras en besloten een wandeling te maken langs de wallen te maken. Die in Cassel een heel ander karakter hebben dan in Amsterdam. En hoewel het inderdaad de voormalige verdedigingswallen zijn heet het nu Jardin de Remparts.
Het was een aangename wandeling die ons eerst door een poort leidden en daarna langs de achterkant van een rij tuinen. Het uitzicht is hier ook mooi waarna je terug naar het plein kan door een slam steegje.
Daarna nog even de kerk bezocht die stil en vooral heel erg koud bleek te zijn. Hij staat vlakbij de markt en in de buurt is er nog een poort, de derde van het stadje.
Waar we niet aan toe zijn gekomen is de Jardin du Mont des Récollets. Dit is een bijzonder aardige tuin die volgens mij wel een bezoek waar is.
| Datum | Evenement |
|---|---|
| Tweede paasdag | Reuze Papa & Maman optocht |
| Derde weekend juni | Fête des Cornemuses |
| Laatste zaterdag en zondag van september | Ste-Marie-Cappel (Bierfeest) |
| December en januari | Herdersfeest |
In bezit een ereader of tablet? Download dan één van de E-Magazine. Deze lees lekker je op je vakantieadres en ontdek je mooiste dorpen en leukste plekken.
Rogier Swagerman
Rogier SwagermanCap Blanc Nez: het mooiste panorama op het nauw van Calais ****
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!