Oradour-sur-Glane *****
Dorp als monument van de waanzin

Op een klein half uur rijden van Limoges ligt Oradour-sur-Glane. Het dorpje is een adembenemend monument van de gruwelijkheden die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gepleegd. Het dorp werd door een SS eenheid verwoest waarna er onder de bewoners een bloedbad werd aangericht. Vlak na de oorlog bezocht De Gaulle Oradour en besloot dat het dorp moest blijven zoals de Duitsers het hadden achtergelaten, en zo is het nog steeds.

In Nederland vergeten we nog wel eens dat voor Engelsen en Fransen de Eerste Wereldoorlog een veel grotere impact heeft gehad dan de tweede. In letterlijk ieder dorp in Frankrijk staat een monument voor de gevallenen in de ‘Grande Guerre’. Vaak is daarop in 1945 een extra plaquette toegevoegd met de gesneuvelden uit de Tweede Wereldoorlog. Zo krijg je in één oogopslag het verschil tussen deze conflicten want de hoeveelheid namen uit één jaar uit het eerste conflict is bijna altijd veel meer dan het totaal tijdens deel twee.

En hoewel Frankrijk redelijk uit de Tweede Wereldoorlog is gekomen, zeker in vergelijking met de verwoestingen van de Eerste Wereldoorlog, is ook hier veel gebeurd. De landingsstranden in Normandië zijn natuurlijk heel bijzonder en zeker een bezoek waard. Een andere plek is Oradour-sur-Glane. Het gruwelijke einde van dit dorp en de manier waarop de Fransen het na de oorlog hebben bewaard, staat voor de waanzin van de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog. Niet alleen in Frankrijk, maar voor heel Europa.

Oradour-sur-Glane

Rating:

5 van 5 sterren (?)

Zeker zien:

- Museum
- Verwoest dorp
- Kerkje

Locatie:

open in maps

Locatie:

Open in maps
Straat met ruïnes en trambaan in Oradour-sur-Glane in Frankrijk

Het dorpje is een indrukwekkend monument van de waanzin van de oorlog.

Wat vond er plaats in Oradour-sur-Glane? Het dorp zou nooit in de geschiedenisboeken zijn gekomen als de 2de SS pantserdivisie ‘Das Reich’ niet op zaterdagochtend 10 juni 1944 het dorpje omsingelde en alle aan- en afvoerwegen afsloot. De Duitsers kwamen uit het zuiden en gingen richting Normandië om de Amerikanen en de Britten te bestrijden.

Bij Montauban had het uitgerust van de inspanningen van het oostelijk front en was het aangevuld met nieuwe rekruten uit Roemenië, Hongarije en, opvallend genoeg, ook uit de Elzas.  Deze laatste werden door de Duitsers niet gezien als Fransen, maar als volkduitsers en hadden in 1940 een Duits paspoort gekregen.

Race naar Normandië

De tocht naar het Normandië was niet zonder gevaar. De divisie startte bij Montauban en de route leidde door de Dordogne en de Limousin. Nu een aangename rit over de A20 maar in het voorjaar van 1944 was het een haardvuur van verzet. Het Franse verzet, of althans dat gedeelte dat naar Londen luisterde, had de opdracht gekregen om de tankdivisie zo lang mogelijk op te houden want  het geallieerde leger in Normandië was net geland en nog zeer kwetsbaar. Een goed uitgeruste en getrainde tankdivisie had in principe genoeg slagkracht om ze terug de zee in te jagen.

In Tulle waren de bezetters al compleet verjaagd en de Duitse divisie kreeg dan ook de opdracht om deze stad te heroveren. Dat laatste was niet nodig want de stad was al ontruimd door het verzet voordat de Duitsers arriveerden. Dit gebaar stond echter een bloedige vergeldingsactie van de SS divisie niet in de weg. De SS ging er helemaal los en tijdens een orgie van geweld werden honderden mannen opgeknoopt.

Weer op weg naar het Normandië kwam één van de SS generaals in handen van het verzet waarna de divisie een klopjacht op poten zette. Toen dit niet snel tot succes leidde, omcirkelde de leiding van de divisie op de kaart een dorpje even ten westen van Limoges; Oradour sur Glane.

Bloedbad

Op zaterdag 10 juni 1944 naderden de mannen van de SS het dorp. Het was een zonnige dag en in Oradour stonden de mannen te wachten voor de distributie van de tabak toen de eerste SS-ers het dorpsplein opreden. Daarna ging het allemaal heel snel en volgens een draaiboek dat werd gebruikt bij het vernietigen van dorpen in Rusland.


Vakantie bij Nederlanders in de Limousin



Bekijk hier alle vakantieadressen >>

Alle inwoners werden verzameld, waarna de mannen van de vrouwen werden gescheiden. Niet veel later werden de mannelijke inwoners doodgeschoten. De vrouwen en kinderen werden vervolgens in de kerk opgesloten, die werd opgeblazen, en de rest van het dorp werd verwoest. In een paar uur werd een compleet dorp met koelbloedige efficiëntie verwoest. 642 mensen vonden die dag de dood, slechts zes dorpelingen wisten te ontsnappen.

Herinneringscentrum

Het dorp is na de oorlog een kilometer verder opnieuw gebouwd. Wij bezochten het dorp op een warme dag in augustus. In 1999 is er een ondergronds herinneringscentrum gebouwd met een enorme parkeerplaats. Deze was opvallend rustig toen wij onze auto parkeerden want, zoals het goede Nederlanders betaamt, arriveerden wij rond de middagpauze en dan zitten de Fransen te eten.

Het centrum was gelukkig open en zo konden wij naar binnen om kaartjes te kopen. Het gebouw ligt voor een groot gedeelte onder de grond en is enorm. Het bovengrondse deel is opgetrokken uit cortenstaal en doet zeer modern aan. Omdat de ingang aan de andere kant van de weg ligt dan het verwoeste dorp, stoort het niet. Het is misschien niet heel mooi, maar het is zeker indrukwekkend.

Binnen is het donker en wordt aan de hand van foto’s, films en ander audiovisueel materiaal de geschiedenis van het dorp en de Tweede Wereldoorlog verteld. Een prima tentoonstelling in een moderne omgeving, niets mis mee. Om het dorp te bereiken, loop je door een enorme betonnen tunnel die onder de weg D3 doorloopt. Ook dit is indrukwekkend en het geeft je het idee dat je door de tijd terugloopt. Zo zal de architect het ook bedoeld hebben, denk ik.

Verwoest huis emet autowrak in Oradour-sur-Glane in Frankrijk

Een wrak van een auto in een verwoest huis.

Eenmaal uit de tunnel sta je direct tussen de verwoestingen. Als er iets bestaat als historische sensatie die je kan voelen, dan is het hier. Ik heb dat op meerdere plekken gevoeld zoals Carcassonne, de loopgraven in Noord-Frankrijk en in Sachenshausen. Natuurlijk weet je dat hier iets heel droevigs is gebeurd en dat het vooral iets is dat je zelf voorstelt en iets wat in je hoofd afspeelt. Maar dat neemt niet weg dat het toch een zeer sterk en bijzonder gevoel is.

Het dorp is redelijk groot en het is inderdaad zo dat je het gevoel krijgt dat de bewoners plots zijn verdwenen. Wat natuurlijk ook zo is. De auto van de dokter staat nog midden op een plein, de naaimachines in de winkel en in de garage staan auto’s. Je wordt er heel droef van. De meeste gevels staan nog rechtop, maar de rest van de huizen zijn compleet verwoest.

Ook de tramrails en bovenleidingen zijn nog intact. Deze tref je vlakbij het kerkje, daar waar de vrouwen en kinderen de dood vonden. Indrukwekkend is ook de begraafplaats.

Nadat ik een beetje van de droefheid die dit monument uitstraalt was bekomen, merkte ik op dat deze ruïne nog op een hele andere manier interessant is. Het dorp vertelt namelijk niet alleen het verhaal van de 10de juni in 1944, het is tevens een tijdscapsule. Met een andere blik zie je ook hoe een dorp in de eerste helft van de twintigste eeuw eruitzag. Er zijn bijna geen auto’s en die er wel zijn, zijn heel erg klein. Opvallend is ook de hoeveelheid naaimachines die in veel huizen staan en ook de grote hoeveelheid waterpompen in de straat is niet meer van deze tijd.

Verwoeste garage in Oradour-sur-Glane in Frankrijk

De garage in Oradour, wat er van over is tenminste.

Toch blijven de gebeurtenissen in de oorlog een hoofdrol spelen als je door de straatjes van Oradour loopt. Het is een zeer bijzondere plek die, als je er gevoelig voor bent, je nooit zal vergeten.

Schuldigen

Ook al is het al meer dan een halve eeuw geleden, de geschiedenis van Oradour is nog niet helemaal voorbij. Eén van de grote onbeantwoorde vragen blijft waarom de SS dit bloedbad heeft aangericht. Dat is nog altijd niet duidelijk. De SS divisie heeft lang in het oosten gevochten. In Rusland was het uitmoorden van een dorp voor de Duitsers routinewerk. Je zou kunnen zeggen dat deze manier van oorlogvoeren een soort van gewoonte was geworden. Maar dat verklaart nog niet waarom de SS juist Oradour uitkoos. Het dorp stond niet bekend als een bolwerk van verzet.

Maar wellicht komt er toch een antwoord op deze vraag want de Duitse justitie maakte bekend dat ze een man hebben opgespoord die bij het bloedbad aanwezig zou zijn geweest. Hij zou wellicht iets kunnen zeggen over de motieven van de moordpartij. Helaas werd deze rechtszaak wegens gebrek aan bewijs in december 2014 niet doorgezet. Het blijft dus voorlopig een raadsel waarom juist dit dorp werd uitgemoord.

Tot slot was Oradour sur Glane niet het enige dorp dat op 10 juni 1944 werd verwoest. In Griekenland viel de SS het dorp Distomo aan waarbij meer dan tweehonderd burgers de dood vonden. Een bizar toeval.

Video van Oradour-sur-Glane


Beelden van Oradour-sur-Glane

E-Magazine Limousin

In bezit een ereader of tablet? Download dan het E-Magazine over de Limousin. Deze lees lekker je op je vakantieadres en ontdek je mooiste dorpen en leukste plekken.


Downloaden doe je hier >>

Kaart van Oradour-sur-Glane en omgeving


Les plus beaux villages de France
weergeven op een grotere kaart
22 antwoorden
    • Rogier zegt:

      Beste Eddy,

      Bedankt voor je compliment. Volgens mij is het museum goed toegankelijk voor rolstoelen. Het dorp zelf heeft nog het oorspronkelijke wegdek maar redelijk onderhouden. Maar met een beetje wil is dat denk ik wel te doen.

      Beantwoorden
  1. Kim zegt:

    We zouden graag in augustus eens een kijkje willen gaan nemen.
    Hoeveel zijn de inkomtarieven? En mogen er honden mee binnen?
    Wij hebben een kleine toypoedel die ik eventueel wel kan dragen.

    Beantwoorden
  2. Jolanda Hooijmans zegt:

    Wat een prachtige site, vraag hoe lang is het rijden ?
    Heeft u tips voor slaap accomodatie in de buurt ?

    Dank u
    Groet Jolanda

    Beantwoorden
      • eddy leysen zegt:

        Beste,
        het is echt de moeite om om te rijden en een dag langer onderweg te zijn naar je vakantieplaats. wij hebben overnacht in een hotel aan de (kleine) vlieghaven van Limoges,
        Ik wil nog even vermelden dat je als rolstoelgebruiker makkelijk het domein op kan, het is een plaats waar je stil van word en aan de andere kant voel je toch een gevoel van samenhang met de ander bezoekers, die allemaal het zelfde zeggen, waanzin en waarom?? Hopelijk nooit meer,
        dikke knuffels,
        Eddy

        Beantwoorden
  3. Labalade zegt:

    Een plek om stil van te worden. Verschrikkelijk wat daar is gebeurd in de oorlog. De tijd heeft er stil gestaan en het is heel indrukwekkend om te bezoeken. Goed te doen als dagtocht vanaf onze kleine camping Labalade in Marsac.

    Beantwoorden
  4. rene zegt:

    ik ga er met mijn zoon heen op 25 mei we rijden er in 1 keer heen ongeveer 900 km.
    dus nu mijn vraag weet je toevallig de openingstijden die kan ik namelijk niet terug vinden op de .

    mvg rene

    Beantwoorden
  5. guido dujardin zegt:

    Wij plannen een bezoek tijdens onze terugreis. Hoeveel tijd moet ik voorzien om op een rustige manier dit dorp te ontdekken?

    Beantwoorden
  6. Van Loon anToon zegt:

    Eindelijk zal ik na zoveel jaar de plaats bezoeken.
    Als fotograaf een Eldorado in mineur. Ik ga voor zwart-wit.
    Ik vermoed dat je alleen langs de tunnel in het dorp geraakt. Ik wou eigenlijk op verschillende momenten van de dag terugkomen, kwestie van de stand van de zon tegenover de opnameplaats.
    Dus liever geen zon.
    Even vragen aan de organisatie.
    Vandaar naar de cité van Carcassonne (met 2 essen). Maar dat is een Kathaars verhaal in mineur.

    Beantwoorden
    • Rogier zegt:

      Zwart wit lijkt mij een uitstekende keuze. Zover ik weet kom je alleen via de tunnel binnen. Grote kans als je het vraagt dat je later wel kan terugkomen, je hebt een goede reden. Carcassonne is prachtig, daar kan je ook mooie foto’s maken. Daar is het wel wat drukker dan in Oradour en kun je beter ’s morgens vroeg of aan het einde van de middag gaan. De s staat er bij.

      Beantwoorden

Trackbacks & Pingbacks

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *