Het Franse leven; eten en drinken
Eten is één van die zaken die Frankrijk zo aantrekkelijk maakt. Het Franse eten is over het algemeen van een hoger niveau en het is vooral anders. Niet te veel, maar precies genoeg om het spannend te houden. En dan hebben we het niet alleen wat er op je bord ligt, ook op de manier hoe de Fransen met hun eten omgaan verschilt. Kees Wijnen woont al jaren in Frankrijk en legt deze verschillen uit tussen de Nederlandse en Franse eetgewoontes.
De Fransen eten heel anders dan de Nederlanders, maar dan ook werkelijk echt heel anders. Het begint al met het ontbijt. De Nederlander ontbijt best uitgebreid; een bammetje met kaas en vleeswaren, of een bakje yoghurt met fruit muesli, enz. Een kop koffie of thee erbij en we zijn content. De Fransman daarentegen doet het veel bescheidener met een stukje stokbrood of een croissant, wat jam met koffie of thee of warme chocolademelk. Dat is alles.
Kees Wijnen is gastblogger bij Dorpen in Frankrijk. Kees woont al jaren in Frankrijk. Lange tijd in de Aveyron en sinds een tijdje in de buurt van Villeneuve-sur-Lot. Daar heeft hij samen met zijn vrouw Marjo La Bakénia met twee prachtige gîtes.
Fransen begrijpen niets van vleeswaren of plakjes kaas op een boterham. En van hagelslag snappen ze helemaal niets; “Hagelslag? Daar versier je taarten mee!”. Eenmaal op het werk is de Nederlander al heel snel te vinden bij de koffieautomaat, als het kan om het uur even een koffiepauze, toch? Dat fenomeen kennen ze in Frankrijk helemaal niet! Daar wordt gewoon doorgewerkt. Niks koffiepauze!
Om twaalf uur ’s middags laat hij echter alles uit zijn handen vallen en gaat hij uitgebreid eten. Deze middagpauze tussen twaalf en twee uur is heilig voor de Fransen. Dan moet je hem niet lastig vallen! Lunchen doe je dan ook niet in de bedrijfskantine die je in Frankrijk dan ook niet zo veel aantreft. De werkgever geeft zijn personeel liever lunchbonnen. “Alsjeblieft jongens, ga lekker met je collega’s een hapje eten in de stad, als je maar om twee uur terug bent!”.
Restaurants zijn hierop dan ook ingesteld. De kok begint om een uur of tien met de “Mise en place” het voorbereiden van de plat du jour, de dagschotel, die altijd heel voordelig aangeboden wordt. De gasten komen om twaalf uur binnen en kunnen meteen beginnen. De kok gaat om een uur of één vaak naar huis om zelf te eten.
Een Franse lunch bestaat meestal uit een viergangen maaltijd. Ze beginnen met een salade, als hoofdgerecht een goed stuk vlees of vis met een beetje groenten erbij, soms wat friet. Dan komt de kaasplank op tafel. De bedoeling is dat je van ieder stuk kaas een plakje afsnijdt. De kelner komt al weer snel om de plank op te halen waarna hij hem op de volgende tafel legt. Soms denken Nederlanders wel eens dat ze alles op moeten eten. Dat is dus absoluut niet zo! De kelner is niet blij wanneer hij ziet dat je al z’n kostbare kaas hebt opgepeuzeld.
Dan komt natuurlijk een nagerecht, vergelijkbaar met wat we in Nederland gewend zijn. De maaltijd wordt afgerond met een kopje koffie. De Fransman neemt er de tijd voor, het is immers het belangrijkste moment van de dag. Vandaar die lange pauze van 12 tot 2!
De kelner vraagt bij een stukje vlees altijd hoe je hem gebakken wilt hebben. Hij vraagt dan naar “Le cuisson” De Fransen kennen de volgende gradaties:
Voor de Nederlandse vakantieganger zorgt de Franse lunch nog wel eens voor verwarring. Die heeft namelijk vakantie en doet het lekker rustig aan. Lekker uitgeslapen met een flink ontbijt op gaat hij rond een uur of elf eens op stap. Een beetje winkelen, flaneren door de winkelstraten, heerlijk!
Tot zijn grote schrik gaan om 12 uur overal de rolluiken dicht. Ook het winkelpersoneel gaat eten. Zo om een uur of één half twee denkt de vakantieganger: “goh, laten we eens ergens een hapje gaan eten”
Hij stapt een gezellig restaurantje binnen waar nog wel een paar tafeltjes vrij zijn. De ober komt echter al aangesneld met de mededeling dat er niet meer gegeten kan worden. De kok is immers al naar huis!
Een glaasje wijn met een broodje zou eventueel nog wel kunnen. Beteuterd druipt de vakantieganger weer af. Dit fenomeen doet zich met name voor in de kleinere plaatsen. In de grote steden stemmen ze gelukkig wat meer af op de toeristen.
Omdat de meeste Fransen tussen de middag buiten de deur eten, bieden alle restaurants, alleen tussen de middag, een “menu du jour” of “plat du jour” aan. Er staat meestal ergens een schoolbord met een drie -of vier gangen menu die in de regel wordt aangeboden tussen de 11 en 14 euro. Je kunt niet afwijken van het menu. Als het je niet aanstaat kun je ook van de kaart eten, maar dan ben je wel veel duurder uit.
’s Avonds wordt er nooit een menu du jour aangeboden, dan eet je à la carte. Er moeten immers wel centjes verdiend worden. In de regel ben je dan inclusief wijn en koffie ergens tussen de 25 en 35 euro per persoon kwijt.
Vroeger werden de Fransen geroemd om hun slanke lijn. Met name de ranke postuurtjes van de Franse dames met maatje 36 trokken de aandacht. Nou beste mensen, dat is allemaal voorbij! Ook in Frankrijk is iedereen veel en veel te dik en viert de fast food hoogtij!
De Franse overheid heeft heel lang geprobeerd om McDonalds buiten de deur te houden, maar met het vrije vestigingsbeleid waren ze niet meer tegen te houden. Ze mochten zich uiteindelijk in Frankrijk vestigen, maar ze de hoge palen met de grote M zijn verboden.
In de regel wordt er tot zes, zeven, acht uur ’s avonds doorgewerkt. Het avondmaal is in principe ook warm maar minder uitgebreid. Een maaltijdsoep, kliekjes van de vorige dag, etc. De Fransen eten nooit vóór acht uur. Ga daarom ’s avonds niet te vroeg naar een restaurant. De kans is groot dat ze nog dicht zijn of dat de kok helemaal niet blij is met je vroege komst of je zelfs weg stuurt!
Rogier Swagerman
Rogier SwagermanLotharingen: het onontdekte noordoosten van Frankrijk
Wat een duidelijk en goede uitleg over het Franse leven.
De tip over lunchtijd, top!