Bèze ****Gezellig dorp met een grot en abdij in Bourgondië
Béze ligt ten noordoosten van Dijon en heeft als topattractie een prachtige grot waar je met bootjes over een ondergrondse rivier kan varen. Daarnaast heeft Béze een zeer oud klooster en een gezellige centrum.
Ik kende Béze eigenlijk niet en ontdekte het toevallig omdat we in de zomer in een gerucht vlakbij dit dorp in Bourgondië een gîte hadden gehuurd met het doel om Dijon eens goed te bekijken. Het was dan ook een heerlijke verrassing dat we op drie kilometer vanaf zo’n prachtig dorp te logeren.
Grot
De grot is de grote publiekstrekker in het dorp. Helaas mag je geen foto’s in de grot nemen en daar heb ik mij braaf aan gehouden.
In het hoogseizoen is het aan te raden om van te voren een kaartje te kopen. Het is redelijk druk en er mogen maar een beperkt aantal mensen per dag naar binnen. Dat kan (nog) niet online. De tip is dan ook om als eerste te doen zodat je de rest van het dorp kan bekijken als je moet wachten. Vlakbij de grot is een prima parkeerplaats.
De bron van de rivier Béze ligt vlakbij de ingang van de grot.
Na de entree van de grot loop je door twee grote kamers waarna je in een boot stapt. De ondergrondse rivier komt vlakbij de ingang van de grot boven de grond maar daarover later meer.
De bootjes worden handmatig door de kapitein van het schip voorbewogen via touwen die boven het water zijn opgehangen. Een ingenues systeem dat ik nog nooit eerder heb gezien. Tijdens de heenreis is dit hard werken voor de schipper want deze is stroomopwaarts. Dat ging niet helemaal zonder problemen en als gasten moesten we hem daarbij een paar keer helpen om het schip vooruit te krijgen. Doe je als passagiers ook wat.
Varen in een grot is altijd leuk en dankzij het heldere water en goede verlichting is het een buitengewoon vermakelijk tochtje.
Na een kleine kilometer moet je er weer uit en wandel je onder begeleiding van een gids door verschillende mooie ruimtes. De begeleiding was in het Frans maar onze gids sprak ook een beetje Engels.
Rivier
Na de grot ligt het voor de hand om een wandeling te maken langs de rivier, de Béze. Deze komt net onder de ingang van de grot boven de grond. Het heldere water wordt naar boven gespoten en kabbelt vervolgens door het dorp en verder Bourgondië in. De rivier rond de bron is helemaal gekanaliseerd met mooie stenen kades met daarom prachtige bomen; het is een prachtige plek.
De rivier zit vol met eenden. We hebben lang staan kijken hoe deze vogels onder water zich uitstrekken om voedsel van de bodem in hun bek te krijgen. Eenden zijn toch wel bijzondere leuke beesten die zo lekker gewoon zijn gebleven.
Tuin
Wij liepen de linkeroever van de Béze af tot we een loopbrug tegen kwamen. Deze wiebelt wel een beetje maar is natuurlijk compleet veilig. Aan de overkant bevindt zich de mooie tuin van de pastorie. Een uitstekende plek voor een picknick.
De vierkante pastorie stamt uit de twintigste eeuw en is wel fraai. Hier woonde ooit de kanunnik Kir. Dat zegt ons Nederlanders niet veel maar in Frankrijk is hij één van de helden uit de Tweede Wereldoorlog en burgermeester van Dijon.
Achter de pastorie vind je het kerkje. Deze is in de achttiende eeuw gebouwd maar de versterkte toren is nog uit de dertiende eeuw. Als je iets verder loopt dan kom je het riviertje weer tegen en die is hier op zijn mooist. De Béze meandert door het dorp en bij de brug is het werkelijk schilderachtig.
Neem direct achter na de brug het trapje aan de linkerkant en je bevindt je op een nog perfectere picknick plek als bij de tuin van pastorie. Je blijft hier eten.
Abdij
Tot slot is er nog een oude abdij in het dorp. Als je over de brug bent komt je eerst een gezellig plein tegen met verschillende terrassen. Hier kan de inwendige mens verwend worden. Bekijk even het statige pand aan de zuidkant van het plein. Bij ons bezoek was het in verval maar het is duidelijk dat het pand betere tijden heeft gekend. En dat is ook zo want het hier was in de dertiende eeuw de kloosterschool gevestigd. Het is nu in de perfecte staat van ontbinding zoals het alleen in Frankrijk kan.
Loop de Rue de l’Encloitre in en je ziet aan de rechterkant de Tour de Chaux verschijnen, één van de mooie Torens van Béze die ooit onderdeel vormde van de verdedigingsmuur. Niet dat ze daar heel trots op zijn want hij staat gewoon tussen de huizen. De Abdij staat achter een groot hek en is in privébezit en niet te bezoeken.
Maar vlak daarnaast staat nog wel een andere interessant gebouw dat ooit een onderdeel was van de abdij. Nu zit er de school erin en dat is nog eens een fantastische plek om te leren lezen en schrijven!
Aangezien wij hier in de zomer waren was de school niet open maar stond er vreemd genoeg wel een bakfiets met folders en flyers. Het bleek de mobiele versie van het Office du Toerisme te zijn compleet met een enthousiaste student. Een wonderlijke manier om de toeristen van informatie te voorzien. Hij verwees mij natuurlijk naar de grot maar raadde mij ook aan om even door te lopen naar de oever van het riviertje want daar was het mooi.
En dat klopt helemaal. Het oude gebouw dat nu dienst doet als een school heeft een soort van overdekte kade waar je een prachtig uitzicht hebt op het riviertje. Een prachtig plekje.
Video van Bèze
Beelden van Bèze
E-Magazine Bourgondië
In bezit een ereader of tablet? Download dan het E-Magazine over Bourgondië. Deze lees lekker je op je vakantieadres en ontdek je mooiste dorpen en leukste plekken.
Kaart van Bèze en omgeving
Les plus beaux villages de France weergeven op een grotere kaart
In de buurt van Bèze
Saint-Germain-Source-Seine – De bron van de Seine **
De Yonne is zelfs groter dan de Seine zelf waardoor het eigenlijk vreemd is dat de Seine vanaf het punt dat de Yonne in de Seine uitmondt, nog Seine heet. Het is namelijk normaal dat de als twee rivieren samen komen de rivier die daar uit ontstaat naar de grootste te noemen. Er zijn dus sterke argumenten om te zeggen dat Parijs aan de Yonne ligt. Al is dat nogal een operatie want alleen de dorpen en steden hernoemen die de naam van de rivier voeren is al een stevige klus.
Côte d’or
Maar terug naar de Seine en wel de bron daarvan. Deze ligt ten noordwesten van de Dijon en aangezien onze gîte daar slechts 15 kilometer vanaf lag konden we niet laten om er even te gaan kijken. Wie houdt er immers niet van een mooi startpunt van zoiets beroemd als de Seine, ik wil in ieder geval.
De bron van de Seine bevindt zich in een grot met een aardig beeld.
Het begin van de rivier ligt in het plaatsje Saint-Germain-Source-Seine; een mooie functionele naam waardoor er bijna meer geen verwarring kan ontstaan bij de hedendaagse toerist. Die verwarring is er ook niet want je rijdt er zo heen.
Groene vallei
De bron, of beter bronnen want het water op deze plek borrelt op meerdere plekken omhoog, van de Seine bevinden zich in een mooie smalle groene vallei. Het is een aangename plek die goed is aangegeven en je de auto parkeer je gewoon naast de weg, de D103 in dit geval.
Parijs is niet ver weg want sinds 1865 is de hoofdstad eigenaar van de grond waar de rivier zijn oorsprong vindt. Dat is altijd een leuk om totaal onbelangrijke feitje om te weten, wie is er niet dol op!
Het hoofdstedelijk bestuur heeft wel iets van de plek gemaakt want de bronnen bevinden zich in een goed onderhouden parkje met een mooi gazon, mooie bomen, een aantal beelden en natuurlijk de bron zelf. Hieruit zoekt de jonge Seine de weg naar de zee en slingert zij zich door het gazon zoals zij honderden kilometer verder ook doet in het Normandische landschap.
Godin
De bron, of beter de hoofdbron, is te bewonderen als een klein bassin in een halve grot. Midden in het water staat een beeld van Seqvana, een Keltische godin met die bekend was vanwege haar helende krachten. De grot komt niet echt natuurlijk over maar ik ben er niet achter gekomen of die ook door mensen is gemaakt voor de leuk en de mooi.
Het beeld stamt uit de negentiende eeuw en zal niet de nobelprijs voor de kunst winnen. Het staat er wel leuk in de grot met het heldere water dat er onder stroomt.
Het is een gemoedelijk plek in de Bourgondische heuvels en dat was onze voorouders ook al opgevallen. De Galliërs hadden hier al een heiligdom gebouwd ter ere van de eerder genoemde godin en nadat de Romeinen het gebied hadden overgenomen ontstond er vlakbij een kleine nederzetting.
Romeinen
Nu waren de Romeinen dol op water en het moet hier in de oudheid een redelijke drukke boel zijn geweest, veel drukker dan nu in ieder geval. Tijdens ons bezoek was het niet mogelijk om de Romeinse resten te bekijken want deze waren allemaal afgezet voor archeologisch onderzoek.
Het parkje nodigt uit voor een wandeling maar we kwamen er al snel achter dan je niet heel erg ver komt. Na een paar honderd meter liepen we tegen een hek aan. Er is wel een wandelroute maar die loopt gewoon over de weg.
We hebben ons even goed prima vermaakt door over de eerste brug over de Seine te lopen en de beelden te bekijken. Het is ook bij mooi weer een prima plek voor een goede picknick.
Flavigny-sur-Ozerain: Bourgondisch dorp met een Karolingische verrassing ****
De zuidelijke poort van Flavigny sur Ozerain
Wij bezochten het dorp op doorreis naar huis vlak na de kerst. Het had net geregend, het was koud en een gure wind maakte de kleine straatjes onveilig. Later die dag zouden we bijna stranden in een hevige sneeuwstorm in de Ardennen. Het was kortom niet een ideale dag voor het bezichtigen van een dorp, maar we waren er nu eenmaal.
Het dorp lag er verlaten bij. De grote parkeerplaats voor het dorp verraadt dat hier in het seizoen druk is, maar wij troffen lege straten met gesloten winkels en een slapende poes voor een raam. Hoewel het weemoedig klinkt hou ik er wel van. Verlaten plekken waarvan je weet dat het op een ander moment heel druk is geeft je een bepaald intiem gevoel, alsof je erbij hoort. Zo waren we ooit bij de watervallen van Coo waar zo weinig mensen waren dat ze de waterval maar uit hadden gezet.
Vesting
Ondanks het weer was het bezoek aan Flavigny sur Ozerain meer dan de moeite waard. Het dorp ligt op een plateau op het kruispunt van verschillende riviertjes en heeft aan drie kanten steile rotsen. Het is dus prima te verdedigen en Flavigny was in de Middeleeuwen dan ook een solide vesting. De verdedigingswerken staan er voor een groot deel nog en dat maakt het aantrekkelijk voor de hedendaagse toerist.
Het pleintje met het kerkje dat bekend is uit de film Chocolat.
De entree van het dorp maakt je direct blij. Vanaf de parkeerplaats loop je een beetje omhoog en je doet er goed aan niet direct het dorp in te lopen maar linksaf te slaan. Dit brengt je naar één van de poorten van het dorp, die deel uitmaakt van de eerder genoemde verdedigingswerken. Eenmaal door de nauwe poort loop je door een mooie straat met fraaie herenhuizen. De straat loopt iets omhoog en leidt je naar de achterkant van de kerk. Dit is één van de kerken die hier ooit hebben gestaan want het dorp heeft een grote religieuze geschiedenis.
Dit exemplaar stamt uit de dertiende eeuw op de plek waar al een oudere kerk stond. Het gebouw is in de vijftiende en zestiende eeuw grondig verbouwd en helaas was hij gesloten bij ons bezoek. Dat is best jammer want binnen deze kerk zijn een interessante dingen te zien. Zo zijn er een twee interessante beelden waaronder een Engel van de Annunciatie. Tevens zijn er koorstoelen met bijzonder aardig houtsnijwerk te vinden.
Na de kerk liepen we weer naar beneden door een leuk buurtje die duidelijk herkenbaar zijn uit de eerder genoemde film Chocolat. Je verwacht toch een beetje Johnny Depp tegen het lijf te lopen. Niet de hele film is hier trouwens opgenomen. De scenes bij de rivier werden gefilmd bij La Roque Gageac aan de Dordogne, ook een ‘Plus Beaux Village’. Het buurtje eindigt bij de Porte du Val. Vanaf hier kan je de Promenade du Remparts volgen die, zoals de naam al verraadt, je langs de vestingmuren voert.
De Porte du Val staat aan de westelijke kant van het dorp en heeft prachtige ronde torens.
Zoals ik al eerder meldde heeft Flavigny sur Ozerain een lange religieuze geschiedenis. In de achtste eeuw werd hier een abdij gesticht. Voor wie zijn middeleeuwse geschiedenis niet precies op zijn netvlies heeft; in de achtste eeuw leefde Karel de Grote. Het was een tijd waar West-Europa zich begon te herstellen van de driehonderd jaar chaos na de val van het Romeinse Rijk.
Wij zouden Europa in die tijd niet meer herkennen. Frankrijk was bijna geheel bedekt met bos, er waren bijna geen wegen en mensen woonden alleen langs rivieren in kleine geruchten. Steden waren er (bijna) niet meer.
Er woonde hier toen zo weinig mensen dat zelfs ziektes als de pest hier niets te zoeken hadden. Het is dan ook niet vreemd dat gebouwen uit de achtste eeuw uiterst zeldzaam. Het Valkhof in Nijmegen, de Dom in Aken en de rotskapel in Puy-en-Valay zijn enkele voorbeelden.
Gebouwen uit de achtste en negende eeuw zijn dus altijd bijzonder. Mocht je een bord zien met het woord ‘Carolingienne’ moet je er altijd gaan kijken. Om de verwachtingen maar even te temperen; het zijn altijd kleine gebouwen. De Dom in Aken was het grootste gebouw uit die tijd en is zeker indrukwekkend maar hij past toch al snel drie keer in een beetje Gotische kathedraal.
Hoewel klein zijn het gebouwen met een hele eigen sfeer en karakter, heel anders dan de Romaanse en Gotische kerken die je in Frankrijk veel vindt. Het zijn materiële overblijfselen van een cultuur die we niet zo goed kennen.
De ingang tot de apsis ligt een beetje verscholen onder deze oude kerk.
De benedictijnenabdij uit de achtste eeuw in Flavigny sur Ozerain groeide in de Middeleeuwen uit tot een groot complex met verschillende gebouwen en een basiliek ter ere van Petrus. Een aantal van deze gebouwen staan er nog maar daar wonen nu geen monniken of nonnen meer want de achttiende eeuw werd hier een fabriek van anijssnoepjes gevestigd.
Ik vermoed dat dit het resultaat was van de Franse Revolutie. De snoepjes worden hier nog steeds gemaakt en dat is natuurlijk wel weer lollig. De blog Van Franse Bodem heeft een leuk artikel geschreven over de geschiedenis over dit lekkernij.
Karolingische apsis
De gebouwen zijn in de loop van tijd verbouwd maar één is iets bijzonders te vinden. Daar bevindt zich namelijk de apsis van de abdijkerk uit 758. Toen was Karel de Grote nog maar een klein kereltje.
Tijdens ons bezoek was hier helemaal niemand en ik moest echt de ingang zoeken want die bevindt zich in een hoekje van een soort binnenpleintje van de snoepfabriek.
Eenmaal gevonden werd het mij duidelijk dat de Fransen hier nog niet helemaal klaar zijn. De archeologen zijn hier nog lekker bezig. Vlak voor de eigenlijke ingang bevindt zich een zeer interessant werkplaats waar allerlei beelden en kapitelen worden gerestaureerd. Deze was helaas dicht, de restaurateurs zaten blijkbaar nog met hun familie onder de kerstboom.
Normaal is het mogelijk om hier een rondleiding (gratis!) te krijgen maar ik moest mij zelf maar bedienen. Ik was inmiddels alleen want mijn familie was naar de auto gegaan om Franse koekjes te eten.
De apsis zelf is openbaar gebied en ik kon dus zo naar binnen lopen. Een beetje onzeker liep ik de donkere ruimte binnen. Na twee stappen werd plots het licht ontstoken en begon op de achtergrond een gregoriaans muziekje te spelen. Dat was even schrikken waarna ik toch zeer blij was met bewegingsmelders uit de eenentwintigste eeuw.
Het muziekje is wat overdreven, maar de verlichting in de apsis is werkelijk subliem. Hierdoor kan je namelijk het Karolingische bouwsel uitermate goed bekijken en vind je makkelijk je weg door het doolhofje van gangen en kleine zaaltjes vol met pilaren met prachtige kapitelen.
Het was een prachtige ervaring en ik kan iedereen aanraden om vlak na kerst even langs dit dorp te rijden. Dan heb je al dit moois helemaal voor je alleen.
Terug in de buiten lucht had ik een paar tellen nodig om weer helemaal terug in onze tijd te keren. Op de parkeerplaats vond ik mijn gezin terug en zette wij koers terug naar Nederland, een geweldige belevenis rijker.