Villereal **Bastide dorp bij de Lot
Villerèal klonk mij eerlijk gezegd nogal Spaans in de oren en dat komt waarschijnlijk door de (bijna) gelijknamige voetbalclub uit Spanje. Het betekent zowel in het Spaans als in het Frans koninklijke stad. En dat is een beetje overdreven want de stichter van de stand, Alfons van Poitiers was helemaal geen koning. Hij was dan wel de broer van Lodewijk IX de Heilige en daarmee van koninklijke bloede, maar toch echt geen koning. Hij zal de stichting ongetwijfeld met zijn broer besproken hebben.
Bastide
De kerk staat niet aan het centrale plein en had naast het dienen van het opperwezen ook dienst als bolwerk.
Een bastide dorp herken je aan een centraal gelegen vierkant plein dat is omringd door huizen die meestal een arcade galerij hebben. Opvallend genoeg staat de kerk bij deze dorpen niet aan het centrale plein maar in de buurt daarvan. In de meeste Franse dorpen, en ook in andere landen, is de kerk het centrale punt waar een dorp of stad omheen is gebouwd.
In een bastide dorp dus niet en ook in Villarèal staat de kerk een beetje aan de zijkant. Hij heeft dan nog wel een eigen pleintje. De kerk is robuust gebouwd en heeft schietgaten en kantelen om de inwoners van het dorp een veilige plek te geven als er onrust was in de omgeving.
Bastide dorpen in de Lot
Bastide dorpen vind je alleen in het zuidwesten van Frankrijk en zijn allemaal aan het einde van de middeleeuwen gesticht, Villerèal in 1267. Dit werd gedaan door plaatselijke machthebbers die zo hun greep op de streek wilde verstreken en de lokale economie te stimuleren. De dorpen liggen meestal op een heuvel en hebben een strak stratenplan rondom een vierkant centraal plein. In het midden van het plein werd een pin geslagen die als middelpunt van het dorp gold. Rondom het plein werden gelijke percelen gemaakt waar de eerste huizen werden gebouwd vaak met een arcade gallerij. Oorspronkelijk waren alle huizen even groot maar dat is nu niet meer het geval.
Onrust was er in het verleden in de buurt van Villarèal genoeg. Het dorp dat aan het eind van de dertiende eeuw werd gesticht lag gedurende de veertiende eeuw jaar in de vuurlinie van het grootste conflict van de late middeleeuwen in Europa.
Honderdjarige oorlog
Tijdens de Honderdjarige oorlog streden de Engelse en Franse koning om de Franse troon. Halverwege dit conflict hadden de Engelsen bijna geheel West-Frankrijk in handen waarbij de Dordogne en de Lot gedurende een groot deel van de oorlog het belangrijkste strijdtoneel vormde.
Een oorlog zorgt ook nu nog voor een stevige bende, maar in de veertiende eeuw maakten de legers ook een potje van. Logistiek was nog niet uitgevonden en soldaten moesten maar zien hoe ze aan voedsel kwamen.
De legers trokken als een soort sprinkhanenplaag door Frankrijk en de omgeving van de Lot werd dan ook vaak geplunderd. Een versterkte kerk zoals die in Villerèal was een moeilijk te nemen vesting en bood onderdak voor de plaatselijke bevolking.
Ambacht en handel
Om ambachtslieden en handelaren aan te trekken voor de nieuwe bastide steden werden de inwoners van deze nieuwe dorpen voor een bepaalde periode vrijgesteld van belastingen of kregen andere privileges. Een succesvolle strategie aangezien er nog aardig wat van deze dorpen bewaard zijn gebleven.
Maar de kerk was niet enige verdediging van het dorp. Een zeven meter brede gracht zorgde ervoor dat Villerèal ondanks het ontbreken van muren goed te verdedigen was. De gracht bevond zich te hoogte van de achterkant van de kant en is in de achttiende eeuw gedempt.
Het is hier niet altijd ellende geweest want nadat het conflict was opgelost, Frankrijk wist uiteindelijk de Engelsen bijna compleet te verjagen, kende de streek een bloeiperiode. De vruchtbare grond was perfect voor fruitteelt, de handel groeide snel en in de dorpen werden vestigden ambachtslieden zich.
Houten markthal
Uit deze periode is ook de markthal op het centrale plein van Villerèal en die staat er nog steeds. Het is een indrukwekkende houten constructie die bijna het hele plein overkapt. In het midden heeft het bouwsel zelfs een verdieping en dat maakt het uniek.
De markthal is een prachtige houten constructie en heeft zelfs een verdieping.
Helaas voor ons hebben ze dit in het dorp nog niet helemaal door want je kan nog gewoon je auto parkeren op het plein. Het is natuurlijk hartstikke handig om je auto midden in het dorp kwijt te kunnen als je het wilt bezoeken maar al dat blik maakt het er natuurlijk niet mooier op. Misschien dat hier aan wordt gedaan nu ze een Plus Beaux Village zijn.
Video van Villereal
Beelden van Villereal
E-Magazine Dordogne & Lot
In bezit een ereader of tablet? Download dan het E-Magazine over de Dordogne & Lot. Deze lees lekker je op je vakantieadres en ontdek je mooiste dorpen en leukste plekken.
Kaart van Villereal en omgeving
Les plus beaux villages de France weergeven op een grotere kaart
In de buurt van Villereal
Rogier SwagermanMonflanquin: bastide dorp op de grens van de Périgord ****
De geschiedenis van Monflanquin gaat terug naar de dertiende eeuw toen het werd gesticht door broer van de Lodewijk de Heilige. Het dorp kende al snel een bloeiperiode die echter werd verstoord door het conflict tussen de Franse en Engelse koning in de veertiende eeuw.
Het huis van de beroemdste bewoner van Monflaquin. Dat was een Engelsman; De Black Prince.
Frankrijk was verdeeld tussen de twee vorsten waarbij het dorp precies op de grens lag. Het dorp wisselde nogal eens van ‘eigenaar’ maar behoorde voor de langste tijd van deze Honderdjarige Oorlog bij de Engelsen. De Engelse kroonprins, de Zwarte Prins, woonde hier zelfs een tijdje en zijn huis is er nog.
Bastide museum
Het zuidwesten van Frankrijk is het land van de Bastide dorpen en ze zijn er daar trots op. En dat is ook wel terecht want het zijn stuk voor stuk gezellige en unieke dorpen. Midden in het Monflaquin staat een regionaal museum over dit type dorp. Maar wat zijn het eigenlijk?
Ze zijn ontstaan in de late middeleeuwen en allemaal gesticht door een heer. Hiermee wilden de heren hun macht uitbreiden op zowel militair als economisch gebied. Een bastide dorp ligt dan ook op een strategisch plek maar was tevens een centrum van ambachten en handel.
Een dorp zonder mensen is natuurlijk helemaal niets. Om de mensen te bewegen om in zo’n dorp te wonen kregen de inwoners gedurende een periode privileges zoals vrijstelling van dienstplicht en belastingen. Dit was mede mogelijk omdat vanaf de twaalfde eeuw de bevolking van het westen van Europa ,en Frankrijk in het bijzonder, langzaam weer groeide.
Een bastide dorp kenmerkt zich door een strak stratenpatroon met een plein als centrum. Het doet meer denken aan een Romeinse legerplaats dan aan een chaotisch middeleeuws dorp. Maar dat heeft misschien meer te maken met ons idee van de middeleeuwen.
Middeleeuwse dagen
Het idee wat wij hebben over de middeleeuwen hebben zijn ook goed te zien aan de middeleeuwse feesten die overal in Frankrijk worden gehouden. Zo ook in Monflanquin en wij hadden het geluk dat dit feest precies werd gehouden in de week dat we hier waren.
En dat was eigenlijk heel erg leuk. Ik ben als historicus nog sceptisch over dit soort evenementen. Ik zie van alles dat niet klopt zoals kleding, kleuren, wapenrustingen en activiteiten en meldt dit ook voortdurend. Dit tot ergernis van mijn reisgenoten.
Maar het is natuurlijk helemaal niet de bedoeling om vanaf dit gezichtspunt middeleeuwse dagen te bekijken. Het is veel leuker om een beetje, niet te veel, mee te doen en te genieten hoe er wordt omgegaan met de geschiedenis. En dat heb ik dus in dit geval ook maar gedaan en dat beviel uitstekend.
In augustus is er een groot middeleeuws festival en dan verkleed iedereen zich ‘middeleeuws’ en gedraagt zich ook zo. Erg leuk!
In Monflanquin is het een meerdaags event waar duizenden mensen op af komen. De dagen voor de start vult het dorp zich langzaam met amateurs en semi-professionals die hun kunsten gaan tonen.
Op de dagen zelf staat er van alles op het programma; ridders met grote paarden die gaan ringsteken, grote groepen die in kleurrijke kleding met vlaggen zwaaien, dans, muziek, oude ambachten en heel veel eten.
Het eten is niet echt een aanrader van voor vegetariërs want er wordt vooral veel vlees geconsumeerd. Al vroeg in de ochtend worden op verschillende plekken in het dorp enorme barbecues opgestookt waarom complete zwijnen worden geroosterd. Obelix zou zich er thuis voelen.
De aanrader is de laatste avond waarbij de alle deelnemers een parade houden rond het centrale plein. Tijdens deze avond zijn er veel mensen op het plein, kan je er heerlijk eten en het nodige drinken. Helemaal leuk!
Rogier SwagermanMonpazier: het mooiste vestingstadje van de Périgord ****
De machtsbasis bevond zich in het zuidwesten van Frankrijk met Bordeaux als belangrijkste stad. Om dit gebied te verdedigen stichtte Edward een aantal kastelen en versterkte dorpen. In Monpazier is dat volgens een strak plan uitgevoerd. Het dorp heeft een rechthoekige plattegrond van 400 bij 220 meter.
Alle huizen even groot
De straten lopen evenwijdig aan de lange zijde en worden gekruist door vier dwarsstraten. Het hele dorp bestaat uit rechthoekige blokken waar alle huizen oorspronkelijk even groot waren. Bij het wandelen door het dorp geeft deze strakke indeling toch een vreemd gevoel. Deze strengheid hoort niet bij een Franse dorpje. Ik had dat gevoel ook bij het nieuwe gedeelte van Carcassonne en Villefranche de Conflent.
Voor de veiligheid waren tussen de huizen brandgangen zodat vuur moeilijker over kan springen. Deze brandgangen zijn nog goed te zien op het centrale plein. De Place des Cornières is bijzonder aardig en wordt omringt door huizen die tussen de middeleeuwen en de zeventiende eeuw zijn gebouwd. De arcades onder de huizen zie je meer in de het zuidwesten van Frankrijk en geeft een plein een eigen charme. Midden op het plein is een houten markthal te bewonderen. Vlakbij het plein staat de kerk die in de dertiende eeuw is gebouwd en daarna nog een aantal keren is verbouwd.
Tot slot is een bezoekje aan de Office du Tourisme nog de moeite waard. Hier is een kleine tentoonstelling over de geschiedenis van de Bastides ingericht , inclusief schaalmodellen en archeologische vondsten.
Domme: mooi dorp met kerk, kasteel en grot aan de Dordogne ***
Domme heeft een prachtig terras dat hoog boven de Dordogne uitsteekt, een prima plek voor een kleine lunch.
De grot zelf is de moeite waard, niet groot maar wel mooi met veel stalagmieten en -tieten. De gids is charmant en spreekt ook Engels, al moet je haar daar zo nu en dan wel aan herinneren. Ach, Frans is ook goed natuurlijk.
Leuk is het bordje aan het begin van de grot dat aangeeft dat onhandelbare kinderen niet welkom zijn. Minder leuk is dat bij de uitgang van de grot wel een lift is, maar dat deze het niet doet. Je moet dus zelf naar boven klimmen op de trappen. Zeker te doen, maar ik had wel wat te doen met de oude Engelse dame in de groep. Later zagen we haar door het dorpje lopen, ze heeft het dus gehaald!
Het dorpje zelf is authentiek en heeft mooie uitkijkplekken over de Dordogne. Er is bij de uitgang van de grot een kleine speelplaats. Een perfecte plek om de kinderen te laten spelen en zelf lekker een stokbroodje met kaas te nuttigen. Deze haal je bij de bakker op het centrale plein, dus voordat je de grot in gaat.
Op het plein bevindt zich ook een museum, maar daar zijn we niet in geweest. De hoofdstraat begint ook vanaf het plein en barst van de winkeltjes met plaatselijke producten, toeristische prullaria en leuke kunstige objecten.
Dat doet het altijd goed bij de Nederlandse toeristen en de plaatselijke bevolking pikt zo ook een graantje mee.
Tot slot heeft Domme natuurlijk een burcht. Best een mooie, die al half tot een ruïne vervallen is. Wie een nieuw kasteel wil zien moet maar naar de Efteling. Het kasteel is wel compleet met een gevang waar de Tempelier ridders hun namen in de muren hebben gekrast. Dat geeft het geheel toch een historische dimensie.
In de omgeving
In de buurt van de Dordogne rijgen ze de mooie dorpen achter elkaar. Een paar kilometer stroomafwaarts vind je bijvoorbeeld al La Roque Gageac.
De ingang van de grot ligt midden in het dorp op het centrale plein.
Iets oostelijker ligt Sarlat, een van de mooiste steden van Frankrijk. Maar ook de Lot is niet ver weg en daar ligt Saint Cirq Lapopie, volgens de Fransen zelf het mooiste dorp van hun land. En wie na het bezoek van de grot in Domme de smaak te pakken heeft, kan zijn hart ophalen in deze streek. Vooral Gouffre de Padirac is een absolute aanrader!
Rogier SwagermanLauzerte: mooi plein, lekker eten ***
Centrale plein
De rijkdom van toen is nog goed te zien aan de huizen die aan het centrale plein liggen. Het plein is uitgevoerd met een gallerij van bogen zoals je veel ziet in deze streek. Bij ons bezoek in juli was er op het plein een podium voor het jaarlijkse feest. Hoewel ik dol ben op dit soort feesten was het wel jammer.
Het centrale plein heeft rondom een bogengallerij zoals je veel ziet in deze streek.
Op het plein vind je wat terrasjes en leuke winkeltjes waar allerlei kunstzinnige zaken worden aangeboden want, net zoals bij veel dorpjes in deze omgeving, er zijn veel kunstenaars in het dorp. Je moet zelf maar kijken of er iets tussen zit. Vreemd was wel dat in één van deze winkeltjes mijn vraag, ik weet niet meer waarover, in het Nederlands werd beantwoord. Dat heeft altijd iets jammerlijks, ze zouden Nederlanders die in Frankrijk wonen moeten verbieden Nederlands te spreken tegen toeristen!
De gezellige straatjes in Lauzerte hebben genoeg schilderachtige hoekjes.
Rondom het plein barst het van de gezellige straatjes waar je heerlijk kan verdwalen. Loop je naar het zuiden dan kom je uiteindelijk op een groot terras waar je een schitterend uitzicht hebt over de landerijen rondom het dorpje. Vlak onder dit terras vind je de Jardin de Pèlerin, een tuin die in het teken staat van de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella.
Jardin de Pèlerin
De tuin staat vol met bordjes met liedjes die tijdens deze tocht werden gezongen en natuurlijk allerlei bijzondere planten. Het is echt de moeite waard om daar even te kijken, zeker op een warme dag is de schaduwrijke tuin een prima plek om een stokbroodje met een stukje kaas te nuttigen.
Eten
Over eten gesproken, Lauzerte ligt in de streek van de foie gras, iets wat zeer lekker is maar dat je eigenlijk niet mag eten. Daarnaast kent de streek zijn eigen wijn AOC maar ook een AOC voor meloenen. Tijdens de tocht naar het plaatsje kom je langs uitgebreide boomgaarden met allerlei soorten vruchten. Even stoppen dus om perziken, abrikozen of een meloen voor de lunch aan te schaffen.
In de omgeving
Omdat Lauzerte net niet in het toeristische gebied van de Lot en de Dordogne ligt, sta je hier niet in de file met Nederlandse auto’s. Toch kan het hier in de zomer wel druk zijn. De Lot en de Dordogne bieden genoeg vertier om hier lekker een weekje vakantie te vieren.
Festiviteiten in Lauzerte
Zoals een goed Frans dorp betaamt, heeft Lauzerte in de zomer voldoende feesten en evenementen. In april is er een bloemenfeest. In de zomermaanden (juni, juli, augustus en september) zijn er talloze exposities waar het eerder genoemde plaatselijke kunstenaarsgilde zijn waar aanprijst. Natuurlijk ontbreekt ook een antiekmarkt niet op de agenda.